این اثر را احتمالا کمتر دیده اید ..

در عصر قاجار شخصی به نام میرزا رضی الدین طالقانی ملقب به صنیع همایون می‏زیست که در مجمع‏الصنایع ناصری الماسیه کار می‏کرد. وی از نقاشان و مذهبان تردست و چابک قلم اواسط دوره قاجار بود.

اگرچه از تاریخ و آغاز و انجام زندگی وی اطلاع دقیقی در دست نیست. به استناد پاره ای از آثار هنری به جا مانده‏اش می‏توان گفت وی در فواصل سال‏های 1299 هجری قمری تا 1322 هجری قمری فعالیت وسیع هنری داشته تا زمان مظفرلدین شاه زیسته است. میرزا رضی‏الدین طالقانی علاوه بر آنکه در نقاشی ایرانی‏سازی، شبیه‏سازی افراد و نقاشیهای مینایی از توان هنری استادانه‏اش برخوردار بود در تذهیب و تشعیر و زرنشانسازی و طلااندازی و حل‏کاری مهارتی بلامنازع داشت. ورود وی به ریزه‏کاریهای فنی هنر تذهیب در حدی بود که از معاصران وی کمتر کسی می‏توانست به اعمال روش ماهرانه‏اش در دقایق این هنر نائل آید و با او که در نقش بستن پیچک‏های خوشه‏انگوری، طاووس‏ها و ریسه‏گل‏های رنگین و شمسه‏های زرافشان از قدرت قلمی شگرفی برخوردار بود برابری کند یا همسان و پا به پای او به تقلید نگارگریهای دوره تیموری و صفوی بپردازد با مهارت از پس رونگاری نقاشی‏های استادان پیشین برآید.

این توانایی هنری موجب شد بتواند در مواجهه با خارجیانی که به نگارگریهای پیشین ایران به دیده تحسین می نگریستند و به جای نقاشی‏های مکتب ایرانی‏سازی متداول در دوره قاجار یا طبیعت سازی‏های الهام یافته از نقاشی‏های کلاسیک غربی در جست و جوی نقاشی‏ها و نسخ خطی مصور تیموری و صفوی بر می‏آمدند به عرضه آثاری روی آورد که به تقلید نگارگری‏های مورد علاقه غربیان در کارگاه خود می‏کشید.

پس از چندی در قبال توجه روز افزون اروپائیان به این نوع آثار با گردآوری تنی چند از نقاشان جوان و با استعداد در آن کارگاه به تجدید حیات هنری پیشین همت گمارد. نگارگری سنتی معمول در دوره‏های تیموری و صفوی را که در اصطلاح خارجیان مینیاتور نامیده می‏شد و نقاشان ایرانی مصطلحاًً چینی‏سازی می‏گفتند از نو بازسازی و باب کند.

یکی از نقاشان جوانی که به کارگاه میرزا رضی‏الدین طالقانی راه یافت، زنده یاد میرزا آقا امامی نقاش مشهور سده اخیر بود که مانند نیاکان هنرورش سادات درب امامی اصفهان با داشتن جامه روحانی و پای بندی به مبانی دینی به نقاشی می‏پرداخت . وی پس از آموختن رموز نقاشی سنتی قاجار نزد استادان فن مقیم اصفهان برای تکمیل هنرآموزی به تهران رفت و در محضر میرزا رضی‏الدین طالقانی دقایق تذهیب و تشعیر و نقاشی به سبک دوران های تیموری و صفوی را فرا گرفت. پس از بازگشتن به اصفهان با دایرکردن کارگاهی در سرای سنگ تراشان و با بکار گماردن هنرمندانی که در شعب مختلف هنری استادی داشتند، مجمع هنری فرمندی بر پا ساخت. علاوه بر آن که به طراحی و نقاشی ظرایف پرداخت که امروز زیب مجموعه‏های خصوصی و موزه‏های عمومی یادآور دستان پرتوان هنرمندی است که در عرصه هنرهای ترسیمی ایران آثاری پرشکوه آفرید و در احیا و اعتلای هنر نقاشی سنتی ایران نقشی بزرگ ایفا کرد. با ایجاد کانون هنری پر فروغی که از تابش وجود هنرمند وی نور می‏گرفت به آموزش هنرجویان مستعدی نائل آمد که پس از وی در سلک ناموران هنر ایران جایگزین شدند. هنر رو به زوال نگارگری را از نو به صورت هنر فاخر ملی در محافل هنری جهان  مطرح ساختند. چنان که امروز از شاگردان افتخارآفرین استاد چابک قلم معاصر محمود فرشچیان بر ستیغ کوهسار هنر جای دارد و به مدد کلک شیرین نگار معجزه‏گرش نگارگری معاصر ایران را با هویتی نوین در انظار جهانیان اعتباری شایسته می‏بخشد.

در حقیقت از نقاشان در کشاکش هنری بین غربگرایی و بازگشت به سنن نگارگری پیشین با تحول طبیعی منطبق با شرایط درونی و برونی جامعه ایرانی در آثار زیبنده وی تجلی می‏یابد. به ویژه آنکه جریان تقابل سنت و تجدد در مسیر دیگری نیز به کلک افتخارآفرین این استاد نامی ختم می‏شود. چه در تغییر  و تحول تاریخی مراکز رسمی آموزش هنری نیز می‏بینیم از تربیت یافتگان مدرسه صنایع مستظرفه کمال الملک که شیوه آموزشی‏اش دقیقاً روی به انگاره‏های غربی و طبیعت‏سازی‏های کلاسیک اروپایی داشت، دو تن در مایه‏وری هنری استاد فرشچیان موثر بوده اند. اینان زنده یادان هادی خان تجویدی و عیسی خان بهادری‏اند که پس از کسب فیض و هنرآموزی در محضر کمال الملک سنت دیرین را با دخل و تصرفاتی نشات یافته از تحول زمان و الهاماتی که از طبیعت سازیهای اروپایی گرفتند بر تقلید محض و الگوبرداری از هنر غربی برتر دانستند. در مدرسه صنایع قدیمیه به مدیریت حسین طاهرزاده بهزاد به تدریس نگارگری سنتی پرداخنتد. گرچه هادی خان تجویدی که از زمره نوابغ هنری است در اوان جوانی روی بر نقاب خاک کشید ولی سیطره نفوذ معنوی و راه گشایی هنری‏اش که طیف وسیعی از نقاشان ایرانی را تحت تاثیر قرارداد به طور غیر مستقیم موثر افتاد و آموزش هنری عیسی خان بهادری که پس از تدریس در مدرسه صنایع قدیمیه تهران در هنرستان اصفهان مشغول کار شد از نزدیک در هدایت هنری استاد فرشچیان نقشی اساسی ایفا کرد. به این سان سهم غیرقابل انکار آن دو نقاش بزرگ مضافاً بر فضل تقدم و حضور مدام شادروان استاد محمدحسین مصور الملکی در اصفهان و تکاپو و اعتبار هنری او و نقاشان نام آور چیره‏دست دیگر چون استاد حسین بهزاد در تهران و کوشش جمعی آنان در احیای هنر نگارگری ملی پس از قرن ها وقفه و رکود مشهود در نگارگری سنتی و سال ها سرگردانی نقاشان ایرانی، با رخ داد شکوفایی کلک نقش‏آفرین فرشچیان و مکتب او به ثمر رسید. به آن درجه از کمال مطلوب نزدیک شد که با جامعیت معنوی ناشی از بداهت فکر و شاخصیت طراحی، منضم به زیبایی نقوش و ظرافت تلفیق و ترکیب خطوط از مرز زمان پا فراتر نهاد. با القای فیض متوالی از تجلی هنری و مکاشفه ذهنی نقاش متفکری اشراقی بر آثار اجله هنرمندان پیشین سبقت جست . این جمله تحقق نیافت مگر با قابلیت کلی بهره‏وری ازمبدا فطرت و ملکه ذاتی هنری و کشش درونی عرفانی‏اش مضافاً بر وجه اکتسابی هنرش مشتمل بر نشو و نما یافتن در حال و هوای هنرآمیز و عرفان‏آگین اصفهان یعنی برخورداری از جاذبه هنری عرفانی شهری که علاوه بر الهام از مواریث هنری پیشین به مظاهر عینی معماری پر شکوه سلجوقی و ابنیه نقش‏آذین صفوی مزین بود.

مکتب نقاشی وی مکتبی است متعهد به ارائه بدایع طبیعت نشات یافته ذوق و اندیشه و ادراک نقاشی که می خواهد از پس پرده الهام ذهن صیغلی‏اش بیننده را به دنیای رمز‏آگین برتر از طبیعی هدایت کند که واهب مواهب همت بر او گشوده است. تا در میان باغ تنهایی آدمی با طبیعت آمیزش دل‏پذیر واقعیت و اسطوره و تجسم و تخیل را در قالب نقوش چشم نواز مکتبی بنگردکه بر پایه آگاهی از انگاره‏های جهان شمول هنر شکل می‏گیرد و در مسیر تعالی هنر به پیش می‏رود استاد محمود فرشچیان هنرمند بزرگی است که خوشبختانه قدر ور در زمان حیات مجهول معاصران نمانده، علو مرتبه هنری‏اش همواره ملحوظ هنردوستان است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: